ด้วยองค์การศึกษา วทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ได้กำหนดให้วันที่ 8 กันยายน ของทุกปี เป็น "วันที่ระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ" (International Literacy Day: ILD) และได้เชิญชวนให้ประเทศสมาชิกทั่วโลก ร่วมกันจัดงานเฉลิมฉลองเพื่อระลึกถึงวันสำคัญดังกล่าว ประเทศไทยในฐานะประเทศสมาชิกจึงได้มีการจัดกิจกรรมเนื่องในโอกาสแห่งวันสำคัญนี้ทุกปีอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี พ.ศ.2510 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งในปีนี้ ถือเป็นปีพิเศษครบรอบ 50 ปี ของ "วันที่ระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ" ที่องค์การยูเนสโก ได้ประกาศเมื่อวันที่ 8 กันยายน พ.ศ.2509
2. หลักการ แนวคิด การจัดงาน "วันที่ีระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ" ประจำปี 2559
1) โดยปกติแนวคิด หรือ Theme ในการจัดงานจะยึดหลักแนวคิดที่สอดรับกับสารผู้อำนวยการใหญ่ยูเนสโก ที่มุ่งหวังจะให้ประเทศสมาชิกทั่วโลกเกิดความตระหนักในประเด็นปัญหาที่สำคัญเร่งด่วนที่ประชาชนยากจนและด้วยโอกาสส่วนใหญ่ในสังคมโลกกำลังเผชิญ และต้องการได้รับความช่วยเหลือ เยียวยาหรือข้อเสนอแนะแนวทางการแก้ปัญหา โดยการผนึกกำลังร่วมกันของประเทศสมาชิก สำหรับ Theme ของ ILD ในปีนี้คือ Reading the Past, Writing the Future (อ่านอดีต เขียนอนาคต) เนื่องจากเป็นวาระครบรอบ 50 ปี ของวันที่ระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ หารนิยามคำว่า " การรู้หนังสือ" ในอดีต แค่เพียงอ่านออกเขียนได้ และคิดเลขเป็น คงไม่เพียงพอสำหรับการดำรงชีวิตอยู่อย่างราบรื่น มีความสุขในศตวรรษที่ 21 หรือโลกสังคมยุคดิจิทัลในปัจจุบัน แต่ควรเป็นการรู้หนังสือที่รู้ถึงการคิดวิเคราะห์เป็น รู้ลึก รู้รอบ และรู้เท่าทัน หรือพูดสั้น ๆ ว่า "รู้จริง" นำไปใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน
2) เลขาธิการ กศน. ให้แนวคิดในการจัดงานว่า ต้องการสะท้อนและกระตุ้นให้ประชาชนในทุกพื้นที่ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการรู้หนังสือ และความสำคัญในการจัดงานวันที่ระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ พิธีเปิดขอให้จัดพร้อมกันทั่วประเทศ การจัดงานขอให้จัดงานเล็ก มีคุณภาพ แต่สะท้อนภาพว่า กศน. มีภารกิจที่ยิ่งใหญ่ ครอบคลุมทุกพื้นที่ โดยหากสามารถจัดงานในระดับอำเภอ/เขต และตำบล/แขวง ก็จะดีมาก ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความพร้อมและความสามารถของแต่ละพื้นที่เป็นหลัก
3. วัตถุประสงค์
1) เพื่อส่งเสริมให้บุคลากรทุกระดับในสำนักงาน กศน. ภาคีเครือข่าย ตลอดจนประชาชนทั่วไปได้ตระหนักรู้ถึงความสำคัญของ "วันที่ระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ"
2) เพื่อกระตุ้นให้ทุกภาคส่วนของสังคม ตระหนักถึงความสำคัญของการรู้หนังสือ และมีส่วนร่วมในการส่งเสริมการรู้หนังสือ โดยเข้าใจว่าการรู้หนังสือเป็นรากฐานของการนำไปใช้แสวงหาความรู้ อันจะนำไปสู่การเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต
3) เพื่อร่วมเฉลิมฉลอง "วันที่ระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ" ในฐานะประเทศสมาชิกของยูเนสโกพร้อมกันทั่วโลก
4. สถานที่จัดงาน
ส่วนกลาง : ห้องประชุมบุณยเกตุ หอประชุมคุรุสภา กระทรวงศึกษาธิการ
ส่วนภูมิภาค : ศาลากลางจังหวัด หรือสถานที่อื่นตามความพร้อมและความเหมาะสมของ
พื้ที่ในแต่ละ ระดับ
5. กิจกรรมหลัก
1) การอ่านสารผู้อำนวยการยูเนสโก (สารเป็นภาษาอังกฤษ)
ส่วนกลาง : อ่านโดยผู้อำนวยการยูเนสโก กรุงเทพ
ส่วนภูมิภาค : บันทึกเทปการอ่านสารโดยผู้อำนวยการยูเนสโก กรุงเทพ หรือผู้แทน
และส่งเทปไปให้จังหวัดฉายช่วงพิธีเปิดงาน
2) การอ่านสารนายกรัฐมนตรี เนื่องในวันที่ระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ ประจำปี 2559
ส่วนกลาง : เปิดเทปการอ่านสารโดยนายกรัฐมนตรี หรือประธานในพิธีเปิดงานเป็น
ผู้อ่านสาร (ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ)
ส่วนภูมิภาค : อ่านสารโดยผู้ว่าราชการจังหวัด หรือผู้แทน
3) การถ่ายทอดสดทางโทรทัศน์ช่อง ETV ตลอดการจัดงาน
4) การจัดนิทรรศการ
แสดงให้เห็นภารกิจของ กศน.และสอดรับกับแนวคิดหลัก "อ่านอดีต เขียนอนาคต"
โดยเชื่อมโยงกับการศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน และนโยบายประชารัฐของรัฐบาล
ส่วนกลาง : มีนิทรรศการบรรณสัญจร (Book Voyage) หรือแสดงความเป็นมาของกิจกรรม
บรรณสัญจร และผลการดำเนินงานของกิจกรรมดังกล่าว และหากมีพื้นที่
ในการจัดกิจกรรมว่างอยู่ ให้สำนักงาน กศน. กทม. เข้าร่วมจัดนิทรรศการเพิ่ม
เติม
ส่วนภูมิภาค : จัดนิทรรศการให้สอดรับกับแนวคิดข้างต้น ตามความพร้อมและความ
เหมาะสม
5) การเสวนาทางวิชาการ :
ส่วนกลาง : การแสดงปาฐกถาพิเศษ ในหัวข้อเรื่อง "(ร่าง) พรบ. การศึกษาตลอดชีวิต"
โดย ดร.วิวัฒน์ ศัลยกำธร
ส่วนภูมิภาค : ขึ้นอยู่กับความพร้อมของแต่ละพื้นที่
